«Η ζωή μας online»: Το κείμενό μου για την έκδοση των Εκπαιδευτηρίων Δούκα

Φέτος έλαβα για δεύτερη χρονιά την τιμητική πρόσκληση να συμμετάσχω με κείμενό μου στην ετήσια έκδοση των Εκπαιδευτηρίων Δούκα, που εκδίδεται κάθε χρόνο από το 1977 κάτω από το γενικό τίτλο «Ημερολόγιο». Την περσινή χρονιά είχα γράψει το Η ελευθερία της επιλογής με τίτλο «Εδώ ή Αλλού; Το δίλημμα της επιλογής» .

Το φετινό Ημερολόγιο έχει τίτλο «Γονέας του 21ου αιώνα – Διλήμματα και προοπτικές» και θίγει θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους γονείς κάτω από το πρίσμα της δύσκολης εποχής που διανύουμε. Τα κείμενα προσεγγίζουν το δύσκολο ρόλο του γονέα του 21ου αιώνα από διάφορες πλευρές και μας βοηθούν να προβληματιστούμε και να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα.

Στο κείμενό μου «Η ζωή μας online» το οποίο δημοσιεύω σήμερα εδώ, μιλάω για το internet και για το πώς έχει αλλάξει τη ζωή μας, αλλά και για το τι έχει να κερδίσει ένας γονέας που  δραστηριοποιείται online. Ολόκληρο το βιβλίο είναι ενσωματωμένο στην ηλεκτρονική του μορφή στο τέλος του post, αλλά μπορείτε επίσης να το κατεβάσετε σε μορφή pdf από το blog Το σχολείο του Μέλλοντος των Εκπαιδευτηρίων Δούκα.

Η ζωή μας online

Η τεχνολογία και το internet έχουν αλλάξει τη ζωή μας. Έχουν αλλάξει τον τρόπο που επικοινωνούμε, που ενημερωνόμαστε, που αλληλεπιδρούμε. Έχουν επίσης επηρεάσει καθοριστικά και τη ζωή μας ως γονείς.

Τα παλιά τα χρόνια, μία μαμά έπαιρνε πληροφορίες, βοήθεια και υποστήριξη από την οικογένεια της, τους φίλους της, τη γειτονιά.  Σήμερα που πολλοί από εμάς ζούμε σε μεγάλες πόλεις, που έχουμε την οικογένεια και τους φίλους μας μακριά και που δουλεύουμε με φρενήρεις ρυθμούς, το internet είναι ένα μέσο για να μοιραστούμε τις σκέψεις μας, να διαβάσουμε τις απόψεις άλλων γονέων, να πάρουμε έμπνευση, να ανακαλύψουμε ιδέες διαχείρισης χρόνου και οργάνωσης σπιτιού. Το internet είναι μία νέα γειτονιά, που μας δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούμε με μία κοινότητα υποστήριξης, φιλίας και ανταλλαγής πληροφοριών, αναβιώνοντας έτσι το πολύτιμο δίκτυο που υπήρχε τα παλιά χρόνια, αλλά τώρα έχει εκλείψει.

Πριν από 5 χρόνια, τότε που το Facebook και το Twitter ήταν για μένα άγνωστες λέξεις, έχοντας γνωρίσει τον κόσμο του blogging μέσα από ξένα blogs, αλλά χωρίς να έχω ανακαλύψει ακόμα τα αντίστοιχα Ελληνικά, αποφάσισα να ξεκινήσω κι εγώ το δικό μου blog αποκτώντας έτσι τη δική μου γωνιά στο internet. Ο πρωταρχικός μου στόχος ήταν να καταγράψω στιγμιότυπα από τη ζωή των παιδιών μου για να τα θυμάμαι για πάντα – όπως ακριβώς κάνουμε όταν τραβάμε φωτογραφίες για να κρατήσουμε ζωντανές τις αναμνήσεις. Παράλληλα η σκέψη ότι τα παιδιά μεγαλώνοντας θα μπορούσαν να ανατρέξουν σε όλες αυτές τις ανέμελες στιγμές της παιδικής τους ηλικίας και να τις ξαναζήσουν, ήταν ένα μεγάλο κίνητρο για να ξεκινήσω.

Ένιωθα επίσης την ανάγκη να μοιραστώ. Να γράψω τις σκέψεις μου ανοιχτά και όχι σε ένα προσωπικό ημερολόγιο στο οποίο θα είχα πρόσβαση μόνο εγώ. Ήθελα να μοιράζομαι όσα μαθαίνω ως μαμά και να τα αφήσω «κληρονομιά» για όποιον επιθυμούσε αργότερα να τα διαβάσει.

Η μητρότητα είναι δύσκολη. Το να μεγαλώνεις παιδιά είναι δύσκολο. Η εικόνα της τέλειας οικογενειακής ζωής όπως παρουσιάζεται στα περιοδικά και στις διαφημίσεις είναι παραπλανητική. Η τέλεια ζωή δεν υπάρχει και η επιδίωξή της μας παραλύει. Μέσα από το internet, απλοί γονείς σαν κι εμάς μοιραζόμαστε καθημερινά προσωπικές εμπειρίες και  γινόμαστε έτσι εκδότες του δικού μας «περιοδικού» το οποίο τις περισσότερες φορές αποτυπώνει μια πιο αυθεντική εικόνα της ζωής, από αυτήν που παρουσιάζεται στα μέσα.  Νιώθουμε την ανάγκη να γράψουμε τη δική μας ιστορία περιγράφοντας την αλήθεια. Και η αλήθεια είναι ότι το μεγάλωμα των παιδιών έχει και χαρές και δυσκολίες. Έχει και διασκεδαστικές στιγμές αλλά έχει και στιγμές παράνοιας και τρέλας. Η ζωή σου αλλάζει, αγωνιάς, τρέχεις, πιέζεσαι, κλείνεσαι, χάνεις τον εαυτό σου. Κανείς δεν είναι προετοιμασμένος για το δύσκολο ρόλο του γονέα. Αν ξέρεις όμως τι να περιμένεις, μπορείς να ανταποκριθείς καλύτερα στον απαιτητικό αυτό νέο ρόλο.

Έτσι μέσα από το blogging και τα social media έχουμε δημιουργήσει φιλίες, ομάδες, κοινότητα. Μιλάμε, διαβάζουμε, αλληλοϋποστηριζόμαστε, αστειευόμαστε, κάνουμε σοβαρές συζητήσεις, ψάχνουμε λύσεις, μοιραζόμαστε links, γνώσεις και  στιγμές. Το internet δεν είναι μια άλλη ζωή διαφορετική από την «κανονική» μας, είναι η επέκτασή της. Με τους φίλους της κανονικής μας ζωής μιλάμε και online και οι online φίλοι γίνονται συχνά και offline φίλοι. Γιατί στη γειτονιά του internet έχοντας πλέον πρόσβαση σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, δεν αργείς να εντοπίσεις εκείνους που σκέφτονται σαν κι εσένα, έχουν τις ίδιες αξίες με εσένα ή περνάνε ακριβώς τις ίδιες καταστάσεις με εσένα.

Είναι εύκολο βέβαια σε αυτό το τεράστιο κοκτέιλ πάρτι που είναι το internet  – όπως το αποκαλεί ο Seth Godin – να παρασυρθούμε από την ανταλλαγή likes και μηνυμάτων και να μπερδέψουμε τη συντροφικότητα με τις πραγματικές σχέσεις. Αν όμως φροντίσουμε να επιλέγουμε προσεκτικά τους ανθρώπους με τους οποίους θα συναναστραφούμε – όπως κάνουμε άλλωστε και στην καθημερινή μας ζωή – και συνεχώς φιλτράρουμε, απορρίπτουμε και επιλέγουμε, θα οδηγηθούμε σε εξαιρετικά αξιόλογους ανθρώπους με τους οποίους μπορούμε τελικά να καλλιεργήσουμε πραγματικές σχέσεις και φιλίες.

Για κάποιους από εμάς που μεγαλώσαμε στην προ-internet εποχή, η εξοικείωση με την τεχνολογία απαιτεί κάποιο χρόνο και προσπάθεια. Η προσπάθεια όμως αυτή αξίζει. Όχι μόνο για το networking και την υποστήριξη, αλλά και γιατί το διαδίκτυο είναι μία από τις γλώσσες επικοινωνίας των παιδιών. Τα παιδιά μας είτε είναι ήδη στο internet είτε θα είναι σε λίγα χρόνια. Ας εξοικειωθούμε λοιπόν με αυτή τη γλώσσα για να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε καλύτερα μαζί τους, αλλά και για να τους δείξουμε με το παράδειγμά μας πώς χρειάζεται να συμπεριφέρονται στην ζωή τους online. Ή αν τα παιδιά είναι ακόμα μικρά ας προετοιμαστούμε κατάλληλα ώστε όταν θα φτάσουν στη σωστή ηλικία, να τα βοηθήσουμε να το εξερευνήσουν και να τα προφυλάξουμε από τις κακοτοπιές του.

Σε κακοτοπιές όμως μπορεί να μας οδηγήσει και η υπερέκθεση ή το μοίρασμα χωρίς όρια. Υπάρχουν στιγμές που είναι προτιμότερο να τις κρατάμε ιδιωτικές. Τα όρια ιδιωτικότητας διαφέρουν για τον καθέναν από εμάς και είναι απολύτως σεβαστά, αλλά ας τα έχουμε προκαθορίσει με συνειδητό και υπεύθυνο τρόπο. Πάντα όμως χρειάζεται μέτρο, σωστή αξιολόγηση, ισορροπία και απόλυτη συναίσθηση ότι το internet γράφεται με στυλό  – όχι με μολύβι – επομένως κάθε τι που μοιραζόμαστε παραμένει online για πάντα.

Όρια επίσης σημαίνει να ξέρουμε πότε να αποσυνδεόμαστε. Mε τα smart phones είμαστε πλέον συνεχώς συνδεδεμένοι, ακόμα και όταν απομακρυνόμαστε από τον υπολογιστή μας. Το να μοιράζεσαι μικρές καθημερινές στιγμές κατά τη διάρκεια της ημέρας σου έχει την αξία του. Αλλά ας μην το παρακάνουμε και χάσουμε την ομορφιά ενός υπέροχου ηλιοβασιλέματος ή αφήσουμε το φαγητό να κρυώσει ή χάσουμε τη μισή θεατρική παράσταση του παιδιού προκειμένου να τραβήξουμε την τέλεια φωτογραφία ή να στείλουμε το τέλειο status update. Η μαγεία ξεκινάει όταν πάρεις τα μάτια σου από την οθόνη και επιλέξεις να ζήσεις τη στιγμή με όλες σου τις αισθήσεις. Η στιγμή περνάει και χάνεται. Η ζωή είναι μικρή και τελειώνει γρήγορα ακόμα και αν την μοιράζεσαι online. Ας τη ζούμε κάθε μέρα με όλες μας τις αισθήσεις.