Τι συμβαίνει στο παιδικό μυαλό;

Μία από τις μεγαλύτερες χαρές που μου έχει δώσει το blog είναι τη δυνατότητα να γνωρίζω αξιόλογους ανθρώπους που αλλιώς δεν θα είχα ποτέ την ευκαιρία να γνωρίσω. Κάποιος πέφτει τυχαία πάνω στο blog, αρχίζει να με παρακολουθεί στα social media, γράφεται στο newsletter μου και κάποια στιγμή μου στέλνει email και συστήνεται.

Με αυτόν τον τρόπο έχουν ξεκινήσει πολλές γνωριμίες και κάποιες από αυτές έχουν εξελιχθεί σε καλές φιλίες!

Κάπως έτσι ξεκίνησε η γνωριμία μου με την Κατερίνα Μαντουβάλου, που ζει στην Αμερική και είναι μαμά 3 αγοριών, 6, 9 και 11 χρονών.

Σε ένα από τα πρώτα email που μου έστειλε μου ανέφερε ότι για να βοηθήσει την ανιψιά της που πηγαίνει Β’ Γυμνασίου και έβρισκε το βιβλίο της Ιστορίας κουραστικό και κακογραμμένο, έφτιαξε τη δική της εκδοχή. Μου έστειλε μάλιστα ένα δείγμα της δικής της εκδοχής και εντυπωσιάστηκα τόσο εγώ, όσο και η κόρη μου που πηγαίνει Β’ Γυμνασίου!

Σε άλλο email μου ανέφερε διάφορα δωρεάν εργαλεία που έχει ανακαλύψει τα οποία βοηθάνε τα παιδιά να μάθουν με πιο διασκεδαστικό τρόπο.

Σε άλλο email μου ανέφερε ότι διαβάζει πολύ, ότι έχει διαβάσει πολλά best-seller βιβλία για γονείς και ότι της αρέσει να κρατάει σημειώσεις από τα κύρια σημεία.

Κατάλαβα λοιπόν ότι έχουμε κάποια κοινά: Πρώτο, ότι μας αρέσει να παίρνουμε κάτι πολύπλοκο και να το κάνουμε απλό και εύκολο. Δεύτερο, ότι μας αρέσει να μοιραζόμαστε αυτό που έχουμε ανακαλύψει με άλλους!

Σκεφτήκαμε λοιπόν ότι είναι καλή ιδέα να μοιραστεί με όλους εσάς στο Aspa Online, κάποια από τα σπουδαία πράγματα που έχει ανακαλύψει.

Στο σημερινό post επέλεξε ένα από τα top αγαπημένα της βιβλία για γονείς και μας παρουσιάζει τα κυριότερα σημεία. Παρ’ όλο που εγώ προσωπικά δεν έχω διαβάσει το Whole Βrain Child που είναι το πρώτο βιβλίο που επέλεξε, με ενθουσίασε το γεγονός ότι μπόρεσα να κερδίσω τόσα από το βιβλίο και να καταλάβω τι συμβαίνει στο παιδικό μυαλό.

Για να γνωρίσετε καλύτερα την Κατερίνα, ακολουθεί ένα μικρό δικό της εισαγωγικό σημείωμα:

“Οταν ζούσα στην Ιρλανδία είχα μια φίλη την Έλεν –  μια καταπληκτική μαμά τεσσάρων χαρούμενων και ισορροπημένων παιδιών.

Μια μέρα με ρώτησε ποιa γονεϊκή μέθοδο ακολουθούσα. Κι εγώ κατάπια την γλώσσα μου. Τι μέθοδο και πράσινα άλογα;  Νόμιζα ότι γονιός απλώς είσαι. Άλλοι είναι χαρισματικοί γονείς με ταλέντο να μεγαλώνουν παιδιά (όπως η γλυκιά μαμά μου με την Ιώβεια υπομονή) και οι υπόλοιποι κάνουμε ό,τι μπορούμε.

Η ερώτησή της με ξύπνησε. Φυσικά και υπήρχαν μέθοδοι. Όλες οι επιλογές ήταν μπροστά στα μάτια μου: σε βιβλία, σε περιοδικά, μπλογκς, εκπομπές, κλπ.

Ένα από τα πρώτα βιβλία που διάβασα ήταν το Whole Βrain Child.

Είναι μια ξενάγηση στο παιδικό – και όχι μόνο – μυαλό μαζί με πρακτικές οδηγίες και παραδείγματα για την καλύτερη ανάπτυξη και λειτουργία του.  Είναι σχετικά πρόσφατο (2011), διαφωτιστικό, εύληπτο, ιδανική γνωστική βάση για περαιτέρω ενημέρωση”.

 

 

Ακολουθούν οι σημειώσεις της Κατερίνας για το βιβλίο:

The Whole Brain Child, των D. Siegel και T.P. Bryson

ΗΜΙΤΕΛΕΣ ΔΙΩΡΟΦΟ

Φανταστείτε το παιδικό μυαλό σαν μια διώροφη οικοδομή.

Το ισόγειο είναι έτοιμο: Tα ένστικτα, ο φόβος, ο θυμός, η επιθετικότητα και οι παρορμήσεις.
Ο πρώτος όροφος είναι υπό κατασκευήν ακόμα και στην διάρκεια της εφηβείας: αυτοέλεγχος, αυτογνωσία, λήψη σωστών αποφάσεων, αναγνώριση συνεπειών.

Τα παιδιά δουλεύουν κυρίως με τον κάτω όροφο: είναι παρορμητικά, παίρνουν λάθος αποφάσεις, δεν σκέφτονται τις συνέπειες, δεν κατανοούν τον εαυτό τους και τους άλλους.

 

ΟΙ ΔΥΟ ΓΛΩΣΣΕΣ

Φανταστείτε ότι το παιδί σας μιλάει δύο γλώσσες.

Την Δ που την χειρίζεται πολύ καλά και την Α που μόλις αρχίζει να την μαθαίνει.

Η Δ είναι η γλώσσα του Δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου μας = μη λεκτική επικοινωνία, έντονα συναισθήματα, δημιουργικότητα, κλπ.

Η Α είναι η γλώσσα του Αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου μας = λεκτική επικοινωνία, λογική, οργάνωση, κλπ.

Τα παιδιά (και πολλοί μεγάλοι) δεν γνωρίζουν καλά την Α. Ειδικά σε στιγμές κρίσης, πνίγονται από τα συναισθήματά τους και δεν ξέρουν πώς να τα ελέγξουν με την χρήση της λογικής.

Εμείς πρέπει να τους μάθουμε την γλώσσα της λογικής Α χωρίς να περιφρονούμε την γλώσσα των συναισθημάτων Δ. Για μια ισορροπημένη ζωή χρειάζονται και οι δύο γλώσσες.

Με άλλα λόγια, είναι ανόητο να μαλώνουμε τα παιδιά επειδή δεν έχουν συμπεριφορά ενήλικα. Δεν έχουν άλλη επιλογή μέχρις ότου αναπτύξουν τις ανάλογες δεξιότητες.

Ο στόχος είναι το συνεργατικό μυαλό. Το μυαλό, δηλαδή, που έχει γεφυρώσει τον κάτω όροφο με τον πάνω και έχει αναπτυχθεί και νοητικά αλλά και συναισθηματικά.

 

ΠΩΣ ΧΤΙΖΩ ΕΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΜΥΑΛΟ;

Πρώτα δεξιά και μετά αριστερά

Tα παιδιά, μέχρι να αναπτύξουν καλά τις λογικές λειτουργίες, είναι συχνά στο έλεος συναισθηματικών καταιγίδων. Όταν βρίσκονται σε αυτή την θέση, είναι μάταιο να χρησιμοποιώ την λογική εξήγηση. Πρέπει να τους μιλήσω στην γλώσσα που χειρίζονται καλά και η γλώσσα αυτή είναι η συναισθηματική του δεξιού ημισφαιρίου.

Παράδειγμα: Το παιδί φοβάται το σκοτάδι και κλαίει.

ΛΑΘΟΣ ΓΛΩΣΣΑ: «Πώς κάνεις έτσι παιδάκι μου; Είναι δυνατόν να φοβάσαι ολόκληρος άντρας!»
ΣΩΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ: «Ωωω, το σκοτάδι είναι δύσκολο για τα μικρά παιδάκια! Πώς σε καταλαβαίνω… Κι εγώ όταν ήμουν μικρός φοβόμουν το σκοτάδι».

Δείχνω με κάθε τρόπο ότι αναγνωρίζω τα συναισθήματα του, τα κατανοώ και συμπάσχω. Υποστηρίζω και με μη λεκτικά μέσα (αγκαλιές, χάδια κλπ). Στην συνέχεια, με ένα αστείο ή αποσπώντας την προσοχή του με κάτι άλλο, βγάζω το παιδί από την τρικυμία.

Αφού ηρεμήσει το παιδί ή και σε άλλη ευκαιρία προσεγγίζω με την λογική το θέμα, χωρίς κριτική, προτείνοντας λύσεις, δίνοντας επιλογές.

«Θυμάσαι χτες που έκλαιγες γιατί ήταν σκοτεινά; Γιατί νομίζεις ότι σε φόβισε το σκοτάδι; Λες αν βάλουμε ένα φωτάκι να είναι καλύτερα;»

Έτσι, βοηθάω το παιδί να βάλει και το αριστερό ημισφαίριο στο παιχνίδι, να αναπτύξει και να ενισχύσει τις λειτουργίες του.

 

Ονομάζω και δαμάζω

Με το να ονομάσω τα συναισθήματα με τις σωστές λέξεις,  τα περιορίζω στα κουτάκια που τους αναλογούν.   Έτσι,  βάζω όρια στο συναίσθημα και αποκτώ έλεγχο πάνω του.

Παράδειγμα:

«Σε μισώ μαμά!».

«Ω, πρέπει να νιώθεις πολύ θυμωμένος για να το πεις αυτό» (του μιλάω  αρχικά στην Δ γλώσσα των συναισθημάτων και ονομάζω και δαμάζω).

«Ναι, είσαι η πιο κακιά μαμά του κόσμου!».

«Νιώθεις έτσι επειδή δεν σου πήρα παγωτό;» (πάω τώρα προς τα αριστερά τώρα εντοπίζοντας τον λόγο του θυμού του).

«Ναι!»

«Δεν σου πήρα παγωτό επειδή κάνει ακόμα κρύο και σκέφτομαι μήπως κρυώσει ο λαιμός σου. Μπορείς να μείνεις έτσι θυμωμένος ή να σκεφτούμε μια άλλη σούπερ ιδέα. Θα μπορούσαμε να φτιάξουμε κάτι γλυκό στο σπίτι, τι λες;». (Εξηγώ την συμπεριφορά μου με 100% γλώσσα Α – δείχνω σεβασμό ζητώντας την γνώμη του αλλά σέβομαι και τον εαυτό μου επειδή δεν υποχωρώ στον θυμό του  – το προετοιμάζω για την αυτονομία δίνοντας του επιλογές).

 

Περισσότερες τεχνικές

Αν θέλετε να διαβάσετε όλες τις σημειώσεις της Κατερίνας από το βιβλίο που περιέχουν ακόμα περισσότερα παραδείγματα για το τι συμβαίνει στο παιδικό μυαλό, διαλόγους και τεχνικές, συμπληρώστε το email σας παρακάτω και θα σας τις στείλω στη στιγμή! Παράλληλα θα ενημερώστε για όλα τα νέα posts και θα αποκτήσετε πρόσβαση στη βιβλιοθήκη υλικού μου.

✔️ Ο συγγραφέας του βιβλίου Dan Siegel, είναι ένας πολυγραφότατος νευροψυχίατρος. Επισκεφτείτε το site του εδώ.
✔️ Δείτε την ομιλία του στο TEDx εδώ. Εκτός των άλλων, εξηγεί σε ένα παιδί, πολύ απλά και παραστατικά, πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος.
✔️ Η Κατερίνα διάβασε την Αγγλική έκδοση του βιβλίου με τίτλο The Whole-Brain Child, (Βρείτε το εδώ).
✔️ Πρόσφατα κυκλοφόρησε και στα Ελληνικά με τίτλο Τι συμβαίνει στον εγκέφαλό του. (Βρείτε το εδώ).

Κατερίνα ευχαριστούμε για την ανάλυση και τις σημειώσεις. Θα αρχίσουμε να τις εφαρμόζουμε άμεσα!