Ο πίνακας επιβράβευσης είναι ένα σύστημα που χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας από τότε που τα παιδιά ήταν πολύ μικρά. Ήταν πάντα πολύτιμος βοηθός στο να υιοθετήσουν καλές συνήθειες. Παρ’ όλο που έχουν πλέον μεγαλώσει, τις αρχές του πίνακα επιβράβευσης δεν έχουμε σταματήσει να τις χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα. Τις χρησιμοποιώ ακόμα κι εγώ στον εαυτό μου!
Και δεν είμαι η μόνη.
Μια διαδικυτιακή φίλη είχε ανεβάσει τις προάλλες στο Facebook φωτογραφία από 4 κομματάκια σοκολάτα και ρώταγε: «Είμαι η μόνη που κάθε φορά που ολοκληρώνω μια δουλειά της λίστας μου, τρώω κι ένα κομματάκι σοκολάτα; Ή το κάνετε κι εσείς;» Γέλασα πολύ. Το κάνω κι εγώ! Όχι με κομματάκια σοκολάτα (δε συμφέρει πλησιάζει καλοκαίρι) αλλά με άλλες επιβραβεύσεις.
Σήμερα επανέρχομαι λοιπόν με νέο post για να γράψω περισσότερες λεπτομέρειες για το πώς δουλεύει το σύστημα επιβράβευσης αλλά και με μικρά μυστικά εφαρμογής για καλύτερα αποτελέσματα.
Γιατί δουλεύει ο πίνακας επιβράβευσης παιδιών
Η επιβράβευση του παιδιού για την καλή του συμπεριφορά είναι ο καλύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος για να το βοηθήσουμε να αποκτήσει καλές συνήθειες. Η επιβράβευση της καλής συμπεριφοράς είναι προτιμότερη από τη διόρθωση της κακής.
Όρια και συνέπειες σαφώς και πρέπει να υπάρχουν, αλλά είναι προτιμότερο, αποτελεσματικότερο και διασκεδαστικότερο να διδάξουμε θετικές συνήθειες, παρά να διορθώσουμε τις κακές που έχουν εδραιωθεί.
Πώς δουλεύει ο πίνακας επιβράβευσης παιδιών
Όταν θέλουμε να βοηθήσουμε το παιδί να αποκτήσει μία συγκεκριμένη καλή συνήθεια και νιώθουμε ότι χρειαζόμαστε ένα επιπλέον χέρι βοήθειας, παίρνουμε έναν κενό πίνακα επιβράβευσης και… η πρόκληση αρχίζει!
Ορίζουμε τον στόχο: Π.χ. ας πούμε ότι το παιδί καθυστερεί πολύ να πέσει το βράδυ για ύπνο. Κι ενώ ξεκινάει την προετοιμασία κάθε βράδυ στη σωστή ώρα, βρίσκει συνέχεια τον τρόπο να καθυστερεί και να κοιμάται αργά. Αντί να μπαίνουμε κάθε βράδυ σε διαδικασία αντιπαραθέσεων, γκρίνιας, φωνών κλπ επιστρατεύουμε τη βοήθεια του πίνακα επιβράβευσης. Κάθε βράδυ που το παιδί θα είναι στο κρεβάτι του στην ώρα του, θα σχεδιάζουμε ένα αστεράκι στον πίνακα ή θα κολλάμε ένα αυτοκόλλητο για να γιορτάσουμε τη μίνι-επιτυχία. Με την καθημερινή επανάληψη η νέα συνήθεια θα εδραιωθεί.
Ορίζουμε την επιβράβευση (την ανταμοιβή): Η ανταμοιβή μπορεί να είναι οτιδήποτε: Μια έξοδος για σινεμά ή θέατρο, ένα παιχνίδι, μια έξοδος για παγωτό. Όταν η Εβίτα έκοψε τις πάνες (και το πέτυχε με τη βοήθεια του πίνακα επιβράβευσης) η ανταμοιβή της ήταν ένα δίπλωμα εκπαίδευσης τουαλέτας που τύπωσα από το internet. Το κρέμασε με περηφάνεια στο δωμάτιό της κι ένιωθε απέραντη ικανοποίηση που ήταν πλέον μεγάλο κορίτσι. Σε εκείνη την ηλικία αυτό ήταν το καλύτερο κίνητρο για εκείνη και δεν είχαμε βάλει άλλο δώρο.
Ορίζουμε τους κανόνες του παιχνιδιού: Για παράδειγμα το παιδί κερδίζει ένα αυτοκόλλητο κάθε φορά που πέφτει στο κρεβάτι στην ώρα του. Όταν θα γεμίσουν όλα τα τετράγωνα του πίνακα, θα κερδίσει την ανταμοιβή. Αυτός είναι ο πιο απλός και εύκολος τρόπος για να δουλέψει. Αν το κάνουμε πιο δύσκολο (π.χ. αν του πούμε ότι αν μια μέρα δεν πέσεις για ύπνο, ξαναξεκινάς από την αρχή) πιθανόν να απογοητευτεί και να εγκαταλείψει. Όπως και να έχει εσείς ξέρετε καλύτερα το παιδί και μπορείτε να δοκιμάσετε διάφορες παραλλαγές (π.χ. διπλά αυτοκόλλητα, ημερομηνία λήξης κλπ) αλλά ορίστε τους κανόνες από την αρχή.
Περισσότερες σκέψεις και tips
✔️ Παλαιότερα είχα κατεβάσει μια εφαρμογή στο κινητό για να αποφύγω τους χάρτινους πίνακες και γιατί πίστευα ότι θα ήταν πιο αποτελεσματική. Δεν ήταν! Ήταν πολύ καλύτερο για το παιδί να βλέπει τον πίνακα συνέχεια μπροστά του. Να βλέπει πόσο πρόοδο έχει κάνει και πόσο κοντά είναι στη γραμμή τερματισμού. Στο κινητό ήταν πολύ πιο δύσκολο να βλέπει την προόδο του και μετά από λίγες μέρες ατονούσε το σύστημα.
✔️ Δε θα σύστηνα να χρησιμοποιούμε συνέχεια πίνακες επιβράβευσης και για όλες τις συνήθειες. Τον πίνακα θα τον χρησιμοποιήσουμε για μια συγκεκριμένη συνήθεια και για μικρό χρονικό διάστημα. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για να διδάξουμε στα παιδιά το καθημερινό τους πρόγραμμα (όπως για παράδειγμα οι κάρτες δραστηριοτήτων).
✔️ Επειδή μιλάω και γράφω για τον πίνακα επιβράβευσης παιδιών εδώ και πολλά χρόνια, έχω ακούσει αρκετές γνώμες από φίλους και αναγνώστες. Κάποιοι μου είπαν ότι στο δικό τους παιδί οι πίνακες δεν δούλεψαν. Παρ’ όλο που συμφωνώ ότι το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και δεν μπορεί όλα τα πράγματα να δουλεύουν για όλα τα παιδιά, ο πίνακας δεν είναι ένα τέχνασμα που είτε θα δουλέψει είτε δε θα δουλέψει.
Ο πίνακας είναι μια οπτική απεικόνιση της προσπάθειας του παιδιού και ένας τρόπος για να γιορτάσει την επιτεύξη του στόχου του. Δεν είναι ένα τρικ που θα του μάθει ως διά μαγείας την επιθυμητή συμπεριφορά. Χρειάζεται και πάλι προσπάθεια. Το παιδί θα πρέπει να είναι συμμέτοχος σε αυτή την προσπάθεια. Πρόκειται για τη δική του ζωή!
✔️ Η αλήθεια είναι ότι κάποια από τα πράγματα που κάνουμε στη ζωή μας δε θα τα κάναμε αν δεν υπήρχε επιβράβευση. Για παράδειγμα αν το αφεντικό μας σταματούσε να μας πληρώνει, δε θα συνεχίζαμε να ξυπνάμε κάθε μέρα στις 7 για να πηγαίνουμε στη δουλειά. Τον πίνακα επιβράβευσης όμως δεν πρέπει να τον χρησιμοποιήσουμε για να αποσπάσουμε την επιθυμητή συμπεριφορά από τα παιδιά μας. Γιατί αλλιώς είναι σαν τους λέμε: «Εσύ θα κοιμάσαι νωρίς, εγώ θα σε πληρώνω». Τον πίνακα δεν τον χρησιμοποιούμε για δική μας ευκολία. Τον πίνακα τον χρησιμοποιούμε για να διδάξουμε στο παιδί να βάζει στόχους, να προσπαθεί καθημερινά και να γιορτάζει την επιτυχία του.
Η επιβράβευση (το δώρο) υπάρχει, αλλά πρέπει παράλληλα να διδάξουμε στο παιδί ότι η πραγματική επιβράβευση έρχεται από μέσα του. Να νιώθει ικανοποιημένο με την προσπάθειά του και να αισθάνεται περήφανο για τον εαυτό του κάθε φορά που κερδίζει ένα αυτοκόλλητο. Κι έτσι μεθαύριο, δε θα έχει την ανάγκη επιβράβευσης κανενός τρίτου για να νιώσει καλά με τον εαυτό του.
Ο πίνακας επιβράβευσης δεν είναι ούτε τέχνασμα, ούτε δωροδοκία. Είναι μια μέθοδος επιτυχίας που θα το ακολουθεί σε όλη του τη ζωή.
Πού βρίσκουμε πίνακες επιβράβευσης;
✔️ Η πιο απλή λύση είναι να πάρουμε μια κενή σελίδα χαρτί και έναν χάρακα και να φτιάξουμε μόνοι μας τον πίνακά μας. Είναι γρήγορα και απλό! Οι κόρες μου παλαιότερα έφτιαχναν μόνες τους τον πίνακά τους! Να για παραδειγμα ένας παλαιότερος πίνακας της Εβίτας. Τον αγαπούσε ακόμα περισσότερο γιατί τον είχει φτιάξει μόνη της.
Στη συνέχεια αγοράζουμε κι ένα σετ με αυτοκόλλητα που να αρέσει στο παιδί (από βιβλιοπωλείο ή κατάστημα παιχνιδιών). Εναλλακτικά μπορούμε να σχεδιάζουμε εμείς ένα αστέρι, ένα τικ, ένα χαμογελάκι, στο κάθε κελί του πίνακα.
✔️ Υπάρχουν οι ηλεκτρονικοί πίνακες επιβράβευσης (app για το κινητό ή το tablet) οι οποίοι όπως προανέφερα δεν είχαν ιδιαίτερη επιτυχία για εμάς.
✔️ Κάποια καταστήματα πουλάνε πίνακες με μαγνητάκια. Τέτοιους πίνακες είχαμε! Μου άρεσαν πολύ, αλλά με εκνεύριζε ότι τα μαγνητάκια κατέληγαν συνέχεια στο πάτωμα.
✔️ Υπάρχουν δεκάδες πίνακες επιβράβευσης που μπορείτε να αναζητήσετε και να εκτυπώσετε online και σίγουρα θα βρείτε κάποιον που να σας ικανοποιεί.
Πίνακες επιβράβευσης από το set 20+ SUPERcalifragilisticexpialidocious εκτυπώσιμα για παιδιά
✔️ Εναλλακτικά μπορείτε να αποκτήσετε τους δικούς μας που είναι μέρος του set 20+ SUPERcalifragilisticexpialidocious εκτυπώσιμα για παιδιά. Το set αυτό είναι ένας μικρός θησαυρός από χρήσιμα και διασκεδαστικά εργαλεία που βοηθάνε τα παιδιά να αποκτήσουν καλές συνήθειες, να γίνουν ανεξάρτητα και οργανωμένα.
Μάθετε περισσότερα και κάντε την αγορά σας εδώ.
Καλή επιτυχία!
Ασπα καλημέρα.
Εχεις προσωπικό πίνακα επιβράβευσης; δικό σου και του συζύγου σου εννοώ. Και αν ναί, ποιός σας επιβραβεύει;
Η ερώτησή μου δεν αποσκοπεί στον τσακωμό. Είναι η ερώτηση που μου τέθηκε, απο την ψυχολόγο του σχολείου του μικρού μου, όταν της είπα ότι έχω πίνακα επιβράβευσης.
Ο πίνακας επιβράβευσης δουλεύει όταν εφαρμόζεται ΚΑΘΟΛΙΚΑ για όλη την οικογένεια και κάθε μέλος αυτής επιβραβεύει τον εαυτό του. Μόνο. Δεν κρίνει ΚΑΝΕΝΑΝ άλλο.
Αλλιώς είναι σαν, σε καθημερινή βάση, κάποιος να σε δικάζει.
Και τα παιδιά μας τα αποδεχόμαστε γι αυτό που είναι. Δεν τα κρίνουμε. Σε εμάς οφείλουν να νοιώθουν ασφάλεια και αποδοχή, άνευ όρων, όχι κριτική, όχι δικαστήριο.
Ψάξε το λίγο και αναμόρφωσε το, ενδιαφέρον κατά τ’αλλα, άρθρο.
Nicole είναι χρήσιμο να ακούει κανείς όλες τις γνώμες και σε ευχαριστώ που αφιέρωσες το χρόνο να μου γράψεις. Πιστεύω ότι κάποιοι γονείς δεν χρησιμοποιούν τον πίνακα με το σωστό τρόπο και αυτή φαντάζομαι ότι είναι η ένσταση της ψυχολόγου. Ο πίνακας επιβράβευσης δεν έχει σκοπό να δικάσει. Είναι απλά μια οπτική απεικόνιση της προσπάθειάς τους και τους δίνει το μέσο να επιβραβεύουν μόνα τους τον εαυτό τους και να μην έχουν ανάγκη από κανέναν τρίτο να τους πει μπράβο, ούτε καν εμάς τους γονείς!
Παρ’ όλα αυτά αν με ρωτούσε η ψυχολόγος αν έχω πίνακα επιβράβευσης θα της έλεγα ΝΑΙ! Όχι ότι έχω πίνακα με τετραγωνάκια αλλά γράφω συνέχεια τις υποχρεώσεις και τους στόχους μου ώστε να ξέρω σε τι στοχεύω και πού πηγαίνω. Και πάντα επιβραβεύω τον εαυτό μου. Ίσως το επιβάλλει και η φύση της δουλειάς μου (δεν θα ταίριαζε αυτό σε όλους). Μάλιστα, όταν έχω μια δύσκολη περίοδο μπροστά μου κι έχω πολύ δουλειά λέω στα παιδιά μου ότι όταν περάσει αυτή η περίοδος και θα έχω πετύχει αυτό, θα το γιορτάσουμε όλοι μαζί. Θα πάμε να φάμε Μεξικάνικο ή κάτι τέτοιο.
Σε καμία περίπτωση όμως δε δικάζουμε ούτε τα παιδιά (ούτε τον εαυτό μας αν δεν πετύχουμε το στόχο μας). Όπως γράφω και στο post, τον πίνακα τον χρησιμοποιούμε για να διδάξουμε στο παιδί να βάζει στόχους, να προσπαθεί καθημερινά και να γιορτάζει την επιτυχία του. Φυσικά δεν είναι ο πίνακας ο μόνος τρόπος για να το πετύχουμε αυτό και έτσι – παρ’ όλο που εγώ μοιράζομαι την προσωπική μου εμπειρία –
είμαι πάντα ανοιχτή να μαθαίνω τι έχουν εφαρμόσει οι υπόλοιποι γονείς.