Πηγαίνεις στο σχολείο να ρωτήσεις πώς τα πηγαίνει το παιδί σου και σου λένε ότι έχεις ένα καταπληκτικό παιδί. Είναι, λένε, το πιο θετικό, το πιο χαμογελαστό, το πιο συνεργάσιμο παιδί! Και το ξέρεις ότι ισχύει. Αλλά… όταν γυρίζει σπίτι από το σχολείο η συμπεριφορά του είναι διαφορετική. Είναι μέσα στην άρνηση και στη γκρίνια!
Σε τι οφείλεται αυτή η συμπεριφορά; Είναι φυσιολογικό;
Σκεφτείτε το εξής: Τα παιδιά περνούν όλη την ημέρα καθηλωμένα σε ένα θρανίο. Κρατάνε τα συναισθήματά τους υπό έλεγχο (ή έστω προσπαθούν), τηρώντας απαράβατους κανόνες και υπακούοντας σε μεγαλύτερους. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που όταν επιστρέψουν στο σπίτι, βγαίνει από μέσα τους η ένταση, η πίεση, η κούραση.
Φυσικά, δεν είναι όλα τα παιδιά τα ίδια. Δεν έχουν όλα τα παιδιά τον ίδιο χαρακτήρα. Ούτε διαχειρίζονται όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο τα συναισθήματά τους. Παρ’ όλα αυτά, τα ξεσπάσματα γκρίνιας των παιδιών μετά το σχολείο είναι λίγο-πολύ αναμενόμενα.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν τρόποι για να τα ξεπεράσουμε και να τα περιορίσουμε!
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Ξεσπάσματα γκρίνιας ή κατάρρευση μετά το σχολείο: Τι είναι
Η γκρίνια μετά το σχολείο, έχει επίσημο όνομα: Στα Αγγλικά λέγεται after-school restraint collapse. Στα Ελληνικά τη λέμε κατάρρευση μετά το σχολείο ή κατάρρευση συγκράτησης μετά το σχολείο. Εγώ συνήθως τη λέω ξεσπάσματα γκρίνιας μετά το σχολείο.
Είναι όταν το παιδί περνά όλη την ημέρα έχοντας μια σπουδαία συμπεριφορά, αλλά μόλις επιστρέψει στο σπίτι, “καταρρέει” απελευθερώνοντας όλα του τα συναισθήματά. Ο όρος είναι σχετικά νέος, αλλά αναφέρεται σε κάτι που υπάρχει εδώ και χρόνια.
Δεν είναι απαραίτητα κακό
Το ότι τα παιδιά συμπεριφέρονται έτσι δεν είναι απαραίτητα κακό. Στην πραγματικότητα είναι θετικό γιατί σημαίνει ότι αισθάνονται άνετα να αφεθούν μπροστά μας. Επιστρέφοντας στο σπίτι ή ακόμη και από το αυτοκίνητο, βρίσκονται σε ένα ασφαλές περιβάλλον και είναι ευκολότερο για αυτά να εξωτερικεύσουν τη πίεση που συσσώρευαν μέσα τους.
Πολλά μπορεί να έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια της ημέρας. Και δεν χρειάζεται να είναι κάτι “σοβαρό” (όπως για παράδειγμα το bullying). Μπορεί η δασκάλα να τα ρώτησε κάτι στο μάθημα και να μην ήξεραν την απάντηση, μπορεί να μην είχαν την προσοχή που ήθελαν από δασκάλα ή συμμαθητές, μπορεί να έγινε κάποιος καβγάς στο διάλειμμα μεταξύ άλλων παιδιών και να στεναχωρήθηκαν, μπορεί κάποιος να έσκισε κατά λάθος τη ζωγραφιά τους, μπορεί να έχασαν κάτι από τα πράγματά τους, μπορεί το φαγητό τους να έπεσε στο πάτωμα, μπορεί να έγιναν χίλια δυο πράγματα.
Τι θα γινόταν αν ανακινούσατε ένα κουτάκι αναψυκτικού για πολλή ώρα και μετά το ανοίγατε; Το αναψυκτικό θα ξεχυνόταν παντού! Κάπως έτσι γίνεται και με τους ανθρώπους. Αν έχουν πιεστεί και μετά “ανοίξετε το κουτάκι” τα συναισθήματα φουντώνουν και ξεχύνονται προς κάθε κατεύθυνση.
Πώς εκδηλώνονται τα ξεσπάσματα γκρίνιας
Πέρα από την γκρίνια υπάρχουν κι άλλοι τρόποι με τους οποίους εκδηλώνεται η κατάρρευση μετά το σχολείο. Κάποια παιδιά θα θυμώσουν, κάποια θα κλάψουν, άλλα θα φωνάξουν, άλλα θα τσακωθούν με το μικρότερο αδελφάκι τους. Όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, θα αλλάξουν και οι αντιδράσεις τους. Μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά θα μιλήσουν με αγένεια, θα προσβάλλουν, θα χτυπήσουν τις πόρτες και θα κλειστούν στο δωμάτιό τους.
Ειδικά τις πρώτες μέρες ή τις πρώτες εβδομάδες της σχολικής χρονιάς, τα ξεσπάσματα αυτά είναι πιο έντονα, καθώς τα παιδιά δεν έχουν ακόμα προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε
Μπορεί, λοιπόν, να πρόκειται για ένα φυσιολογικό φαινόμενο αλλά δεν παύει να αγχώνει και να στεναχωρεί αρκετά εμάς τους γονείς. Δεν είναι εύκολο να βλέπουμε τα παιδιά μας να εκνευρίζονται, να θυμώνουν ή να γκρινιάζουν και πολλές φορές δεν έχουμε την υπομονή να περιμένουμε να περάσει η μπόρα γιατί μπορεί να είμαστε κι εμείς πιεσμένοι και αγχωμένοι.
Τι όμως μπορούμε να κάνουμε και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν όλα αυτά τα έντονα συναισθήματα μετά το σχολείο;
Ακολουθούν μερικά δοκιμασμένα tips που δουλεύουν. Τα γράφω με τυχαία σειρά, αλλά ξεκινήστε πρώτα από το πρώτο!
Δώστε σνακ και νερό. Μερικά παιδιά, ξεχνάνε να φάνε (ή να πιούνε νερό) στο σχολείο κι επιστρέφουν σπίτι έχοντας εξαντλημένα και αφυδατωμένα. Αν είναι η ώρα του φαγητού τόσο το καλύτερο. Αν το φαγητό αργεί, δώστε κάποιο υγιεινό σνακ ή/και νερό. Το λέει και η διαφήμιση: “Δεν είσαι ο εαυτός σου όταν πεινάς”, σωστά;
Μην τα βομβαρδίζετε με ένα εκατομμύριο ερωτήσεις. Στο post μου 103 ερωτήσεις για να συνδεθούμε με τα παιδιά μας περισσότερο απαριθμώ δεκάδες ερωτήσεις για να ξεκινήσουμε συζητήσεις μετά το σχολείο και να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά. Δεν είναι ανάγκη όμως να γίνουν όλες οι ερωτήσεις αμέσως μετά το σχολείο! Κάποια παιδιά χρειάζονται χρόνο να χαλαρώσουν πριν μιλήσουν.
Βρείτε απλούς τρόπους για να παραμείνετε συνδεδεμένοι με το παιδί όσο είναι στο σχολείο. Μπορείτε για παράδειγμα να φοράτε ένα ίδιο βραχιόλι ή να αφήνετε μικρά σημειωματάκια στο ταπεράκι τους. Με αυτό τον τρόπο νιώθουν ότι είστε δίπλα τους ακόμα κι όταν είστε μακριά τους. Μπορείτε επίσης να καθιερώσετε έναν δικό σας τρόπο για να επανασυνδέεστε αμέσως μόλις βρεθείτε μετά το σχολείο: Από μία απλή μυστική χειραψία, ως μια σύντομη βόλτα. Η δική μας “ιεροτελεστία” ήταν να κάναμε μια ολιγόλεπτη στάση στο παρκάκι δίπλα στο σχολείο για κούνια ή για να μαζέψουμε λουλούδια.
Υπολογίστε χρόνο για ξεκούραση. Τα παιδιά χρειάζεται να έχουν πρόγραμμα, “ρουτίνες” μέσα στην ημέρα τους. Όπως έχουν την πρωινή και τη βραδινή ρουτίνα τους, έτσι χρειάζεται να έχουν και μία ρουτίνα για μετά το σχολείο. Μέσα σε αυτή τη ρουτίνα, χρειάζεται να υπάρχει και ελεύθερος χρόνος για να χαλαρώσουν και να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους. Πώς εξάλλου θα μπορέσουν να συγκεντρωθούν και να διαβάσουν τα μαθήματά τους, αν πρώτα δεν έχουν συνδεθεί με τον εαυτό τους;
Δώστε το καλό παράδειγμα. Διδάξτε στα παιδιά στρατηγικές αντιμετώπισης τους άγχους, όπως ασκήσεις αναπνοής ή μια βόλτα στο τετράγωνο για να απελευθερωθούν τα συναισθήματα με την κίνηση.
Διατηρήστε την ηρεμία σας. Τα παιδιά είναι “σφουγγάρια συναισθημάτων”. Εάν είστε εκνευρισμένοι μόλις τα συναντήσετε, πολύ πιθανό ο εκνευρισμός σας θα προστεθεί στον δικό τους. Και παρόλο που είναι ανθρώπινο να θελήσετε να γκρινιάξετε με την γκίνια τους, πρέπει να βρείτε τον τρόπο να διαχειριστείτε τα δικά σας συναισθήματα, αν θέλετε να τα βοηθήσετε να ηρεμήσουν.
Ακούστε τα. Τα παιδιά δεν θέλουν να λύνουμε τα προβλήματά τους, θέλουν να είμαστε εκεί να τα ακούμε. Έτσι λοιπόν τα κοιτάμε στα μάτια, αφήνουμε κάτω το κινητό και τους δίνουμε αποκλειστική προσοχή μας. Και αν όντως έχουν κάποιο πρόβλημα, δείτε εδώ 4 βήματα για να βοηθήσουμε τα παιδιά να λύνουν μόνα τους τα προβλήματά τους.
Μην το πάρετε προσωπικά. Η αναστάτωση του παιδιού μπορεί να εκδηλώνεται μπροστά σας, αλλά δεν οφείλεται σε εσάς. Θα πρέπει να σας παρηγορεί το γεγονός ότι το παιδί νιώθει ασφάλεια κοντά σας κι εκδηλώνει τα συναισθήματά του.
Τα καλά νέα είναι ότι, καθώς η σχολική χρονιά προχωρά, η κατάσταση σταδιακά ομαλοποιείται. Τα παιδιά ωριμάζουν, προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα και βρίσκουν το ρυθμό τους.
Για ακόμα περισσότερες ιδέες για τα απογεύματα στο σπίτι μετά το σχολείο δείτε επίσης τα posts
Καλή σχολική χρονιά!
Αφήστε μια απάντηση