Συναντήσεις γονέων – δασκάλων: Ένας πλήρης οδηγός και μυστικά επιτυχίας

Πόσο θα ήθελα να γίνω αόρατη και να πάω μια μέρα μαζί με τα παιδιά μου στο σχολείο… Να δω πώς συμπεριφέρονται στην τάξη, στα διαλείμματα, με τους δασκάλους και τους φίλους τους…

Δυστυχώς ούτε αόρατη μπορώ να γίνω, ούτε να κρυφτώ πίσω από καμία κουρτίνα μέσα στην τάξη. Οι συναντήσεις γονέων και δασκάλων όμως, που γίνονται ανά τα χρονικά διαστήματα μέσα στη διάρκεια της χρονιάς, μάς βοηθούν να πάρουμε μια καλή γεύση για το πώς συμπεριφέρονται τα παιδιά μας όταν είναι στο σχολείο. Μας βοηθούν επίσης να δούμε τα παιδιά μας μέσα από τα μάτια του δασκάλου τους, που μπορεί να έχει δει πτυχές του χαρακτήρα τους, που δεν έχουμε δει ούτε εμείς οι ίδιοι. Εγώ νιώθω ότι κάθε φορά που φεύγω από μία τέτοια συνάντηση, έχω μάθει τις κόρες μου λίγο καλύτερα. Παράλληλα έχω πάρει ένα σωρό άλλες χρήσιμες πληροφορίες που με βοηθούν να υποστηρίξω τα παιδιά μου αποτελεσματικότερα.

Οι συναντήσεις δασκάλων και γονέων που γίνονται κατά τη διάρκεια της χρονιάς είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικές. Πάντα όμως ήθελα να δω τις συναντήσεις αυτές και από την πλευρά του δασκάλου. Πώς βλέπει ένας δάσκαλος τις συναντήσεις αυτές; Πόσο σημαντικές τις θεωρεί; Τι στόχο έχει; Τι επιθυμεί από τους γονείς; Πώς θα μπορούσαν να γίνουν αποτελεσματικότερες για το καλό των παιδιών;

Την προηγούμενη εβδομάδα είχα την ευκαιρία να κάνω μία πολύ διαφωτιστική συζήτηση για τις συναντήσεις γονέων – δασκάλων με τον κύριο Γιώργο Κολιούση, ο οποίος είναι εκπαιδευτικός Πρώτης Δημοτικού στα εκπαιδευτήρια Ο Πλάτων. Στο σημερινό post θα μοιραστώ τα κυριότερα σημεία της συζήτησης, η οποία με βοήθησε να καταλάβω καλύτερα τη χρησιμότητα των διαφόρων συναντήσεων και να τις δω μέσα από τα μάτια του εκπαιδευτικού.

Τακτικές συναντήσεις

Οι τακτικές συναντήσεις δασκάλων-γονέων που γίνονται μέσα στη σχολική χρονιά είναι συνήθως οι εξής:

• Η πρώτη μεγάλη συνάντηση: Ένα μήνα μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς
• Η δεύτερη συνάντηση: στη λήξη του πρώτου τριμήνου
• Η τρίτη συνάντηση: Στη λήξη του β’ τριμήνου (μέσα/τέλη Μαρτίου)
• Η τελευταία συνάντηση: Λίγο πριν τη λήξη της σχολικής χρονιάς

Σε κάποια σχολεία, υπάρχει και μία επιπλέον συνάντηση προετοιμασίας λίγες μέρες πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς, που απευθύνεται στους γονείς των παιδιών που θα πάνε πρώτη δημοτικού.

Και βέβαια υπάρχουν και οι επιπλέον συναντήσεις τις οποίες μπορεί να ζητήσει είτε ο δάσκαλος είτε ο γονέας.

Ας δούμε αναλυτικά τις τακτικές συναντήσεις και τη σημασία της καθεμίας από αυτές:

✔ Συνάντηση προετοιμασίας: λίγες μέρες πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς (σε συγκεκριμένα σχολεία και βαθμίδες).

Ίσως κάποιοι γονείς να την έχουν στο μυαλό τους σαν μια συνάντηση όπου τίθενται διαδικαστικά θέματα. Δεν είναι όμως διαδικαστικά. Ένα μικρό διαδικαστικό θέμα μπορεί να δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στο παιδί. Σε αυτή τη συνάντηση θα εξηγήσουμε στους γονείς ποια θα είναι η δουλειά του παιδιού στο σπίτι και ποιος θα είναι ο ελεγκτικός τους ρόλος. Πρέπει ν’ ακούσουν για τα υλικά που χρειάζεται να έχουν τα παιδιά μαζί τους, για το πόσο προσεκτικά πρέπει να είναι όταν φτιάχνουν την τσάντα τους αλλά και οδηγίες για το φαγητό που θα τρώνε στο σχολείο. Για τους γονείς μπορεί όλα αυτά να είναι διαδικαστικά, για τα παιδιά όμως δεν είναι. Γιατί όταν ένα παιδί δει όλους τους συμμαθητές του να βγάζουν από την τσάντα το τετράδιο της ορθογραφίας κι αυτό δεν το έχει, γιατί δεν έχει μάθει να ελέγχει τα πράγματά του από μόνο του, θέλει να ανοίξει η γη να το καταπιεί. Να πώς μέσα από ένα μικρό διαδικαστικό μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα μεγάλο άγχος στα παιδιά. Αν ενημερωθούν οι γονείς από την αρχή σωστά, θα είναι σε θέση να βοηθήσουν το παιδί να κάνει ένα καλό ξεκίνημα.

✔ Πρώτη μεγάλη συνάντηση: ένα μήνα μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς

Σε αυτή τη συνάντηση ο σκοπός είναι να ενημερώσουμε τους γονείς. Από την εμπειρία μου έχω δει ότι πρόκειται και για την πρώτη προσέγγιση των ίδιων των γονέων προς τους δασκάλους. Είναι η στιγμή που οι γονείς βρίσκουν το περιθώριο να εκφραστούν ανοιχτά προς τους δασκάλους και έτσι να ολοκληρωθεί και μια πρώτη εικόνα των δασκάλων για την οικογενειακή κατάσταση του παιδιού. Το παιδί είναι ο φορέας της ζωής του σπιτιού. Εκπέμπει όσα γίνονται μέσα στο σπίτι. Γι αυτό οι δάσκαλοι σε αυτή τη συνάντηση ανοίγουν τα αυτιά τους ώστε να εισπράξουν όσες περισσότερες λεπτομέρειες.

✔ Δεύτερη συνάντηση: στη λήξη του πρώτου τριμήνου

Ο δάσκαλος έχει σχηματίσει μια όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το παιδί. Οι γονείς οφείλουν τώρα να ακούσουν προσεκτικά. Να βγάλουν από το μυαλό τους ότι ο δάσκαλος έχει την οποιαδήποτε ιδιοτέλεια – γιατί στη δουλειά του δασκάλου δεν χωράνε αυτά – και να τον ακούσουν με προσοχή: Κάτι έχει να πει για το παιδί. Οι γονείς έχουν αφήσει το παιδί τους σε αυτόν τον άνθρωπο και θα πρέπει να τον εμπιστευτούν και να τον στηρίξουν.

Εγώ θεωρώ αυτή τη συνάντηση την πιο κρίσιμη. Τα παιδιά έχουν μάθει πολλά. Έχουν αρχίσει και δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό σαν μαθητές. Έχουν κατασταλάξει σε αρκετά πράγματα: Στις παρέες τους, στο πώς αντιδρούν στις κοινωνικές τριβές, στο πώς αλληλεπιδρούν με τον δάσκαλο. Άρα ο δάσκαλος έχει πλέον σχηματίσει μια ολοκληρωμένη άποψη – που καμιά φορά μπορεί να διαφέρει από εκείνη των γονιών.

Το παιδί είναι ένα παζλ. Τα κομμάτια δεν τα έχουν σε ένα σακουλάκι μόνο οι δάσκαλοι ή μόνο οι γονείς. Τα κομμάτια μπαίνουν σιγά-σιγά  και πρέπει γονείς και δάσκαλοι να βοηθάμε ο ένας τον άλλο. Ας πούμε ότι ένας γονέας έχει να μου πει κάτι για το παιδί. Και ξαφνικά την ώρα της συνάντησης, το θεωρεί ασήμαντο. Δεν είναι ασήμαντο. Εμένα θα μου λύσει κάποιες απορίες. Για παράδειγμα, μια συνήθειά του: «Το παιδί μου κοιμάται αργά γιατί θέλει να βλέπει τηλεόραση». Εμένα αυτό θα μου λύσει κάποια απορία. Όπως το γιατί το παιδί είναι κουρασμένο στην τάξη την πρώτη μισή ώρα – είναι δύο πράγματα που μπορεί να έχουν σχέση. Ή «το παιδί μου έρχεται σπίτι και δεν θέλει με τίποτα να διαβάσει». Εγώ σαν δάσκαλος πρέπει να σκεφτώ: Αυτό το παιδί είναι εξαιρετικά πρόθυμο και καλός μαθητής.  Μήπως εγώ το έχω πιέσει; Μήπως εγώ του δίνω να κάνει πολλά στην τάξη κι όταν πάει σπίτι θέλει να ξεσκάσει; Εμείς λοιπόν ως εκπαιδευτικοί, αυτά πρέπει να τα ξέρουμε! Όπως εμείς σας  λέμε πράγματα για το παιδί σας, έτσι κι εσείς πρέπει να μας τα λέτε όλα…

 Για να μπορέσει να ορθοποδήσει η σχέση με το παιδί πρέπει να υπάρχει μια καλή κι ειλικρινής επικοινωνία με τους γονείς. Σε αυτή τη συνάντηση λοιπόν χτίζονται οι πρώτες γερές βάσεις.

✔ Τρίτη συνάντηση: Στη λήξη του δεύτερου τριμήνου (μέσα/τέλη Μαρτίου)

Έχει τον χαρακτήρα ενός απολογισμού της πορείας του παιδιού. Εδώ μιλάμε για τους καρπούς της προσπάθειάς του. Υπάρχει και μια σαφέστερη εικόνα της συμπεριφοράς του. Κι αν είναι ομαλή η σχέση των γονέων με τους δασκάλους, είναι και πιο σύντομες οι συζητήσεις και η επικοινωνία φτάνει σε καλύτερα επίπεδα. Τώρα έχουμε δύο πλευρές που μπορούνε να συνεννοηθούν και να συνεργαστούν καλύτερα… Και υπάρχει ροή.

✔ Τελευταία συνάντηση: Λίγο πριν τη λήξη της σχολικής χρονιάς

Είναι ίσως η πιο σύντομη από τις προηγούμενες συναντήσεις κι έχει τη μορφή αποχαιρετισμού και γενικότερου απολογισμού. Όλοι έρχονται για να χαιρετήσουν και να ευχαριστήσουν. Θα ακουστούν και τα παράπονα, θα ακουστούν και τα ευχάριστα λόγια αλλά είναι ένας αποχαιρετισμός και η πιο «light» – θα λέγαμε – μορφή επικοινωνίας. Πρέπει όμως να υπάρχει για να ολοκληρωθεί ο κύκλος των συναντήσεων, το πλάνο που έχει ο γονέας στο μυαλό του από την αρχή της χρονιάς.  Το πλάνο αυτό έχει περίπου την εξής δομή και  προσδοκίες: 

1. Ξέρεις κάτι; Τον Οκτώβρη είναι η πρώτη συνάντηση: θα μοιραστώ εγώ με τους δασκάλους πράγματα που αφορούν το παιδί μου.
2. Δεύτερη συνάντηση, κοντά στα Χριστούγεννα: Περιμένω να μου πει ο δάσκαλος για το παιδί μου.
3. Τρίτη συνάντηση: Έχω αγωνία για το πώς πήγε ο μαθητής μου – δηλαδή το παιδί μου ως μαθητής.
4. Τελική συνάντηση: η πορεία ολοκληρώνεται.

Φυσικά εκτός από τις παραπάνω προγραμματισμένες συναντήσεις, υπάρχουν και οι έκτακτες. Οι δάσκαλοι ορίζουν συνήθως μια μέρα μέσα στην εβδομάδα που δέχονται τους γονείς. Αν υπάρχει κάτι πραγματικά επείγον βέβαια, ο γονέας καλό είναι να επικοινωνεί με τον ενδεδειγμένο τρόπο επικοινωνίας του σχολείου άμεσα.

Σημεία που αξίζει να επισημανθούν

Κάποια επιπλέον σημεία που συζητήσαμε και στα οποία θα ήθελα να αναφερθώ επιγραμματικά:

• Μία συνάντηση γονέα δασκάλου έχει τη δύναμη να αλλάξει όλες τις πλευρές: Και το γονέα και το δάσκαλο αλλά και το παιδί το οποίο θα επωφεληθεί.
• Με τους ρυθμούς που ζούμε είναι εξαιρετικά δύσκολο να μπορέσουν και οι δύο γονείς να βρίσκονται ταυτόχρονα στις συναντήσεις. Αν ωστόσο είναι εφικτό, ας γίνει. Ο δάσκαλος αποκτά μία σαφέστερη εικόνα της οικογένειας και μπορεί να καταλάβει το παιδί καλύτερα.
• Οι δάσκαλοι είμαστε εδώ για να προτείνουμε. Όχι απλά για να διαπιστώνουμε. Δεν έχει νόημα να πούμε «ο γιος σας είναι ατίθασος». Αυτό είναι μία απλή διαπίστωση. Πρέπει να προτείνουμε λύσεις και να δίνουμε κουράγιο στους γονείς. Πρέπει να περνάμε το μήνυμα: «Δε θα παρατήσω την προσπάθεια, μην τα παρατήσετε κι εσείς». Να αφήνουμε να περνάει από τη χαραμάδα το φως.
• Είναι απόλυτο φυσιολογικό να υπάρχει κάποιες φορές διαφορά απόψεων μεταξύ γονέων και δασκάλου. Ακόμα και οι γονείς που διαφωνούν με το δάσκαλο όμως πρέπει να τον βλέπουν σαν δάσκαλο με Δ κεφαλαίο. Και για να πάρεις σαν δάσκαλος το Δ το κεφαλαίο πρέπει να είσαι αντάξιος. Όταν θα φύγει το παιδί από σένα να μπορείς να πεις «Έκανα το χρέος μου. Έδωσα τον καλύτερό μου εαυτό. Προσπάθησα.» Και ποτέ καμία προσπάθεια δεν πηγαίνει χαμένη.

 

Τι ζητάει ο δάσκαλος από τους γονείς

Στην ερώτηση τι ζητάει ένας δάσκαλος από τους γονείς σε αυτές τις συναντήσεις ο κύριος Κολιούσης μου απάντησε:

• Ειλικρίνεια.
• Να έρχονται στις συναντήσεις ώστε η επικοινωνία να είναι συνεχής.
• Να αναφέρουν ακόμα και πράγματα που θεωρούν ασήμαντα σε σχέση με το παιδί
• Να βγάλουν από το μυαλό τους ότι ο δάσκαλος είναι προκατειλημμένος ή ότι έχει κάποια ιδιοτέλεια.
• Να δίνουν σημασία στις λεπτομέρειες και στις επιμέρους σημειώσεις που αφορούν το παιδί τους και όχι για παράδειγμα μόνο σε μια ξερή βαθμολογία.
• Να καταλάβουν ότι ο δάσκαλος είναι σύμμαχός τους στην προσπάθεια να αναπτύξουν τις δεξιότητες του παιδιού.
• Να μην υποτιμήσουν τη σημασία της πρώτης εισαγωγικής συνάντησης που εξηγούνται τα διαδικαστικά θέματα.
• Να μην αποδυναμώνουν την εικόνα του δασκάλου. Να μην υποβιβάζουν το έργο του. Να μην τον αμφισβητούν. Είναι λογικό κάποιες φορές να διαφωνούν. Ας του δώσουν όμως ένα βήμα να εξηγήσει γιατί κάνει ό,τι κάνει. Να υπάρχει αλληλοκατανόηση.

 

Κλείνοντας, θα ήθελα να μοιραστώ και τη δική μου αγαπημένη ερώτηση που κάνω πάντα στους δασκάλους των κοριτσιών μου. Και η ερώτηση αυτή είναι: «Είναι η κόρη μου χαρούμενη στην τάξη;» Γιατί πέρα από όλα αυτά που συζητάμε στις συναντήσεις και αφορούν την πρόοδο των παιδιών μου στο σχολείο, τίποτα δεν έχει νόημα αν τα παιδιά μου δεν είναι χαρούμενα – στο σχολείο και εκτός σχολείου.

Προτρέπω κι εγώ με τη σειρά μου τους γονείς να πηγαίνουν σε όλες τις συναντήσεις και να τις βάζουν στην κορυφή της λίστας των προτεραιοτήτων. Εμπιστευόμαστε κάθε μέρα τα παιδιά μας σε αυτούς τους ανθρώπους και το οφείλουμε στον εαυτό μας, αλλά και στα παιδιά μας, να κρατήσουμε τη δίοδο επικοινωνίας ανοιχτή. Ας μην ξεχνάμε ότι οι δάσκαλοι βάζουν μία ανεξίτηλη σφραγίδα πάνω στα παιδιά και ότι τα παιδιά μας δε θα τους ξεχάσουν ποτέ, ακόμα και αν μεγαλώσουν και γίνουν οι νέοι Neil Armstrong και περπατήσουν στο φεγγάρι.

Ευχαριστώ τον κύριο Κολιούση για τις πολύτιμες πληροφορίες που μοιράστηκε μαζί μου. Γονείς και δάσκαλοι ας συνεργαστούμε αρμονικά και ας δίνουμε πάντα τον καλύτερό μας εαυτό. «Με τα παιδιά ποτέ καμία προσπάθεια δεν πηγαίνει χαμένη.»

---

Κάντε κλικ ΕΔΩ ή στο παρακάτω κουμπί και θα σας στείλω ένα απόσπασμα από το βιβλίο μου Επιστροφή στα Σχολεία: Πλήρης Οδηγός για γονείς, στη στιγμή!

Photos by Purple Sherbet Photography, World Bank Photo Collection, Patty M.